Pałac w Winnej Górze, kojarzony przede wszystkim z generałem Janem Henrykiem Dąbrowskim, już wkrótce stanie się muzeum, w którym m.in. pamiątki po twórcy Legionów Polskich we Włoszech będzie mógł podziwiać każdy miłośnik historii i kultury. Muzeum w Winnej Górze będzie oddziałem Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy Zespołu Pałacowo-Parkowego.
W czerwcu 2018 roku, Samorząd Województwa nabył pałac, w którym eksponowane były w kilku pomieszczeniach muzealia z Gniezna i Poznania, upamiętniające postać generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Tu zamieszkiwał w ostatnich latach swego życia i po śmierci został pochowany w tutejszym kościele. Postać gen. J. H. Dąbrowskiego, będzie stanowić wiodącą postać w tym muzeum, w którym planowane jest eksponowanie historii najbardziej zasłużonych Wielkopolan, co będzie unikatową formą promocji Wielkopolski.
10 października br. Marek Woźniak Marszałek Województwa Wielkopolskiego dokona inauguracji działalności Muzeum w Winnej Górze. W najbliższych miesiącach przygotowana zostanie nowa ekspozycja obejmująca tematy związane z gen. J. H. Dąbrowskim, jego pasją kolekcjonerską oraz historią Legionów Polskich. Natomiast w drugim półroczu będzie przygotowana wystawa ukazująca postać drugiego wybitnego generała, Józefa Wybickiego i historię Mazurka Dąbrowskiego. Nie zabraknie też historii kolejnych właścicieli dóbr w Winnej Górze.
Drugim etapem rozwoju muzeum będzie przygotowanie ekspozycji „Panteon Wielkopolan”, ukazującej szereg najważniejszych postaci z historii Wielkopolski. Osób cenionych za swoje dokonania w różnych kategoriach działalności, jak: walka o niepodległość, gospodarka, polityka, nauka, edukacja, sztuka i literatura, sport, czy działalność społeczna. Muzeum będzie integrować naukowe badania historyków, z aktywnością regionalnych muzeów dedykowaną upamiętnieniu tych zasłużonych postaci.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Pałac w Winnej Górze został wzniesiony w 1910 roku według projektu Stanisława Boreckiego w stylu polskim (stanisławowskim) dla Henryka Mańkowskiego – wnuka gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Stary dwór, w którym mieszkał Wódz Legionów został wtedy zburzony ze względu na jego bardzo zły stan techniczny. W rękach generała Jana Henryka Dąbrowskiego majątek Winna Góra znalazł się w 1807 roku za sprawą donacji Cesarza Francuzów Napoleona Bonaparte. Donacja ta miała stanowić wynagrodzenie za wierną służbę u boku Napoleona. W skład majątku winnogórskiego wchodziły dwa miasta: Środa Wlkp. i Pyzdry, 10 folwarków i kilkanaście wsi.
W pałacu Jan Henryk Dąbrowski zamieszkał wraz ze swą drugą żoną Barbarą Chłapowską, lecz w okresie Księstwa Warszawskiego jego pobyt w Winnej Górze ograniczał się do krótkich okresów przypadających na czas pokoju. Dąbrowski na stałe osiadł tutaj dopiero w 1815 roku. Zaczął wtedy powiększać kolekcję pamiątek historycznych i militariów, dla których wydzielony był specjalny gabinet realizujący ideę „Świątyni Zwycięstwa”. Wśród bogatego zbioru poloników, map, listów i dokumentów znajdujących się w kolekcji Wodza Legionów można było odnaleźć m.in. buławę hetmana Stefana Czarnieckiego, szablę króla Jana III Sobieskiego, chorągiew turecką zdobytą przez Sobieskiego w bitwie pod Parkanami w 1683 r., srebrną trumienkę ze szczątkami króla Stanisława Leszczyńskiego, czy miecz hetmana Tarnowskiego.
Wódz Legionów zmarł w Winnej Górze 6 czerwca 1818 roku. Po jego śmierci majątek pozostał w rękach wdowy po nim Barbary z Chłapowskich, a następnie ich syna Bronisława Dąbrowskiego. Po jego bezpotomnej śmierci, majątek został zakupiony przez Bogusławę z Dąbrowskich Mańkowską – siostrę Bronisława, dla siebie i syna Napoleona Ksawerego. Po śmierci Napoleona Mańkowskiego majątek winnogórski odziedziczył syn Henryk. Doprowadził on do wybudowania nowego pałacu na frontonie którego umieścił napis: SI DEUS NOBISCUM QUIS CONTRA NOS (Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam). W rękach Henryka, a później jego syna Andrzeja Mańkowskiego, Winna Góra znajdowała się aż do wybuchu II wojny światowej.
Po wojnie majątek został znacjonalizowany. Umieszczono tu siedzibę Instytutu Naukowo-Badawczego w Poznaniu. Od 1987 roku w kilku pomieszczeniach pałacu zorganizowano izbę pamięci gen. J. H. Dąbrowskiego. Następnie od 2003 do 2018 roku pałac był w rękach prywatnych. W tym czasie, przez cały czas funkcjonowała izba pamięci generała.
